Ματς στη Σαμοθράκη
Ήταν μεσημέρι. Μια τέτοια ώρα δεν κουνιέται φύλλο στους δρόμους του Λακκώματος (χωριό της Σαμοθράκης) κι όμως ακουγόταν ένας θόρυβος που σε μας τους κατοίκους της Αθήνας θυμίζει τον ήχο που βγαίνει από το πατσατζίδικο. Αυτό το γρήγορο τακ, τακ, τακ, πάνω σ' έναν ξύλινο πάγκο. Βγήκα στην αυλή για να δω από που ερχόταν αυτός ο ήχος κι όμως, παρόλο που ήταν δυνατός, δεν έβλεπα από πού πήγαζε.
Κι όμως συνεχιζόταν. Ε, όχι δεν είναι δυνατόν, κάτι είναι αυτό, σκέφτηκα, και πρέπει να το μάθω. Έβαλα βιαστικά τα παπούτσια μου και πήγα προς τον ήχο και ναι. Ο γυναικείος πληθυσμός της γειτονιάς του χωριού ήταν μαζεμένος στην αυλή ενός σπιτιού.
Και ναι ήταν η πρώτη επαφή που είχα με την κατασκευή ενός ζυμαρικού. Δε σας κρύβω πως αισθάνθηκα μεγάλη ευγνωμοσύνη για τις γυναίκες αυτές που με έβαλαν στο σπίτι τους και έμαθα κοντά τους όλα αυτά τα μυστικά της μαγειρικής τους.
Έμαθα εκφράσεις του νησιού τους. Γνώρισα τα τραγούδια τους.
Η κατασκευή των ματς ή φλωμαριών κατ' άλλους, να ξέρετε πως δεν είναι εύκολη υπόθεση. Θέλει υπομονή και συνεργασία για να καταφέρεις να τα φτιάξεις. Θέλει μεγάλη αγάπη για την οικογένεια.
Κι όλες αυτές οι γυναίκες να ξέρετε πως την αγάπη αυτή την έχουν περίσσεια και τη δίνουν απλόχερα αν σ' εμπιστευτούν.
Μαζεύονται στο σπίτι της νοικοκυράς και την βοηθούν οι γειτόνισσές της να φτιάξει τα ματς της χρονιάς. Να στείλουν στο παιδί που μένει στη Γερμανία, γιατί μεγάλο ποσοστό των κατοίκων της Σαμοθράκης έχει στείλει μετανάστες σ' αυτή τη χώρα.
Να στείλει στο παιδί που σπουδάζει ή εργάζεται στην Αλεξανδρούπολη. Να δώσει στο παιδί και τον άντρα που παραμένουν στο νησί. Ένα συνεχές δόσιμο.
Συνήθως τα ματς τα τρώνε το βράδυ λίγο πριν πέσουν για ύπνο. Μπορούν να συνοδεύσουν περίφημα, το κυριακάτικο φαγητό τους.
Φτιάχνονται την περίοδο που έχουν γάλα κατσικίσιο κι αυγά. Η θερμοκρασία της μέρας να μην είναι ούτε πολύ ζεστή ούτε πολλή υγρή.
Ακολουθεί συνταγή που μου δόθηκε από την κυρία Άννα Μαλτέζου. Την χιλιοευχαριστώ γι' αυτήν της την προσφορά, που δεν είναι κι η μοναδική...
Υλικά
3 κιλά αλεύρι Λήμνου (κίτρινο αλεύρι)
3 αυγά
1 1/2 λίτρο κατσικίσιο γάλα
1 κ.γλ. αλάτι
Παρασκευή
Όλα τα υλικά να έχουν θερμοκρασία δωματίου.
Κτυπάμε λίγο το αυγό με το αλάτι.
Κάνουμε λακκούβα στο αλεύρι. Προσθέτουμε το κτυπημένο αυγό με το αλάτι και το χλιαρό γάλα.
Σιγά σιγά μ' ένα πιρούνι παίρνουμε από τα πλάγια το αλεύρι. Ενσωματώνονται όλα τα υλικά σε μια σκληρή ζύμη. Τη βάζουμε για μισή ώρα στο ψυγείο.
Βγάλτε τη ζύμη από το ψυγείο και κάντε την μπαλάκια. Αρχίστε να τη δουλεύετε στον πάγκο σας, σπρώχνοντάς την με την παλάμη σας και ξαναφέρνοντάς την κοντά σας. Επαναλάβετε αυτές τις κινήσεις μέχρι να γυαλίσει η ζύμη.
Ξαναβάλτε τα γυαλισμένα πλέον μπαλάκια στο ψυγείο για μισή ώρα.
Η ζύμη να γυαλίζει είναι η χαρακτηριστική έκφραση που χρησιμοποίησε η κυρία Άννα για να μου δώσει να καταλάβω το πότε η ζύμη είναι έτοιμη.
Ελπίζω να βοηθήσει κι εσάς.
Απ' ότι καταλάβατε ρίχνετε αλεύρι στον πάγκο σας κι αρχίζετε ν' ανοίγετε τη ζύμη σας, εκτός κι αν προτιμάτε να την ανοίξετε...
ανάμεσα σε δύο λαδόκολλες.
Δοκιμάστε το, νομίζω πως είναι ευκολότερο.
Δώστε στη ζύμη το μέγεθος ενός ταψιού και το πάχος της να είναι κάπως
έτσι. Όχι πολύ ψιλό, ούτε πολύ χοντρό.
Το μέγεθος του ταψιού που λέγαμε, ν' ανοιχτεί η ζύμη.
Αφήστε τις ανοιγμένες ζύμες να στεγνώσουν. Να τις πιάνετε και να μην είναι υγρές, αλλά ούτε και σκληρές. Να μην είναι σκληρές γιατί όταν θ' αρχίσετε να τις κόβετε θα σας θρυμματίζονται. Να μην είναι υγρές γιατί όταν θα πάτε να τις ξεχωρίσετε θα κολλάει το ένα κομμάτι ζυμαρικού με το άλλο.
Κόβουμε τη ζύμη σε δύο εκατοστά πάχος.
Το μηχανάκι που βλέπετε θα σας βοηθήσει για να τελειώνετε γρηγορότερα.
Αλλιώτικα χρησιμοποιήστε μαχαίρι, καλύτερα χωρίς δόντια.
Τοποθετείστε τη μια λωρίδα πάνω στην άλλη, ανάμεσά τους ρίξτε λίγο αλεύρι, ελάχιστο ίσα για να μην κολλήσουν μεταξύ τους και
πάνω σ' ένα ξύλο κοπής αρχίστε να κόβετε τις λωρίδες, στο πλάτος τους πια, στο πάχος ενός χιλιοστού!!!
Ναι όπως τ' ακούσατε ή μάλλον το διαβάσατε.
Οι γυναίκες της Σαμοθράκης αντί για ξύλο κοπής χρησιμοποιούν τον σοφρά. Το κοντό ξύλινο, στρογγυλό, τούρκικο τραπεζάκι που βρίσκαμε στο Μοναστηράκι.
Αυτός ήταν ο ήχος του πατσατζίδικου που σας προανέφερα.
Ξεχωρίστε τα κομμάτια κι αρχίστε να τ' αραδιάζετε, αραιά στο ταψί.
το θαύμα αρχίζει να παίρνει σάρκα και μορφή.
Σιγά, σιγά αρχίζουν και γεμίζουν τα ταψιά.
Σκεπάζετε τα ταψιά σας μ' ένα ύφασμα ώστε και ν' αερίζονται και να μην πάνε ιπτάμενα, ένοχα αντικείμενα, όπως έντομα. Τουλπάνι ή γάζα η ονομασία του υφάσματος.
Καθημερινά ν' ανακατεύετε τα ματς και να τα ξεχωρίζετε.
Οι Σαμοθρακίτισσες τ' αραδιάζουν πάνω σε καθαρά σεντόνια στα κρεβάτια ή όπου αλλού μπορείτε να φανταστείτε.
Τ' αφήνουν ν' αποξηρανθούν για 15 περίπου μέρες. Επειδή θ' αποθηκευτούν, για να μην "πιάσουν" σκουλήκι θα πρέπει να είναι θεόστεγνα!!!
Δεν σας κρύβω πως είναι μια επίπονη διαδικασία. Χρειάζεται μια σχετική εμπειρία, αν και πιστεύω πως με τη γνώση των Σαμοθρακιτών και τη δική μου, πιο σύγχρονη τεχνική, θα τα καταφέρετε αν το επιχειρήσετε.
Να ξέρετε πως κάνοντας μικρότερη ποσότητα 1 κιλό αλεύρι, 1/2 λίτρο γάλα, 1 αυγό, 1/2 κ.γλ. αλάτι θα κάνετε τη δοκιμή σας και τα πράγματα θα είναι σίγουρα καλύτερα.
Αν προσπαθήσετε να κάνετε κατευθείαν μεγάλη ποσότητα να έχετε βοήθεια, γιατί πιστέψτε με δεν είναι και το ευκολότερο πράγμα στον κόσμο.
Να ξέρετε πως το σπίτι σας θα βρίσκετε σε μια αναστάτωση.
Δε σας το κρύβω πως εγώ βρέθηκα σε μια τέτοια κατάσταση
γιατί άλλο να έχεις καθοδήγηση κι άλλο να επιχειρείς μόνη σου να φτιάξεις αυτό το θεσπέσιο έδεσμα.
Τώρα που μάθατε τη διαδικασία ελπίζω να δικαιολογήσετε την ακριβή, αν σας φαίνεται, τιμή που πουλιούνται στην αγορά.
Αυτά που είναι γνήσια και χειροποίητα κι όχι βιομηχανοποιημένα.
Αν θέλετε να τα βρείτε επικοινωνήστε μαζί μου μέσω e-mail: eirinikos805@gmail.com για να μπορέσετε να τ' αγοράσετε από γυναίκες που τα φτιάχνουν.
Δεν μπορείτε να διανοηθείτε τη γεύση τους. Δοκιμάστε τα με κόκκορα κοκκινιστό.
Συγχωρέστε το μεγάλο άρθρο μου. Προσπάθησα να σας το κάνω όσο μπορούσα περισσότερο κατανοητό.
Θέλω να ευχαριστήσω τις γυναίκες της γειτονιάς μου, που μου 'μαθαν αυτό το έδεσμα να το φτιάχνω. Είναι η Πελαγία Παρσέλια, η Φιλιώ Λαζανδρέα, η Φούλη Κούσιαντα, η Βαρβάρα Γκάνη, Πελαγία Τσαούση. Φυσικά τον άνθρωπο που δε σταματά να μου μαθαίνει ακούραστα κι ακατάπαυστα τα μυστικά της Σαμοθράκης την κυρία Άννα Μαλτέζου
Κι όμως συνεχιζόταν. Ε, όχι δεν είναι δυνατόν, κάτι είναι αυτό, σκέφτηκα, και πρέπει να το μάθω. Έβαλα βιαστικά τα παπούτσια μου και πήγα προς τον ήχο και ναι. Ο γυναικείος πληθυσμός της γειτονιάς του χωριού ήταν μαζεμένος στην αυλή ενός σπιτιού.
- Τι κάνετε εδώ;
- Ματς μου απαντάνε
- Και τι 'ναι αυτά τα ματς;
- Έλα να βοηθήσεις και θα δεις.
Και ναι ήταν η πρώτη επαφή που είχα με την κατασκευή ενός ζυμαρικού. Δε σας κρύβω πως αισθάνθηκα μεγάλη ευγνωμοσύνη για τις γυναίκες αυτές που με έβαλαν στο σπίτι τους και έμαθα κοντά τους όλα αυτά τα μυστικά της μαγειρικής τους.
Έμαθα εκφράσεις του νησιού τους. Γνώρισα τα τραγούδια τους.
Η κατασκευή των ματς ή φλωμαριών κατ' άλλους, να ξέρετε πως δεν είναι εύκολη υπόθεση. Θέλει υπομονή και συνεργασία για να καταφέρεις να τα φτιάξεις. Θέλει μεγάλη αγάπη για την οικογένεια.
Κι όλες αυτές οι γυναίκες να ξέρετε πως την αγάπη αυτή την έχουν περίσσεια και τη δίνουν απλόχερα αν σ' εμπιστευτούν.
Μαζεύονται στο σπίτι της νοικοκυράς και την βοηθούν οι γειτόνισσές της να φτιάξει τα ματς της χρονιάς. Να στείλουν στο παιδί που μένει στη Γερμανία, γιατί μεγάλο ποσοστό των κατοίκων της Σαμοθράκης έχει στείλει μετανάστες σ' αυτή τη χώρα.
Να στείλει στο παιδί που σπουδάζει ή εργάζεται στην Αλεξανδρούπολη. Να δώσει στο παιδί και τον άντρα που παραμένουν στο νησί. Ένα συνεχές δόσιμο.
Συνήθως τα ματς τα τρώνε το βράδυ λίγο πριν πέσουν για ύπνο. Μπορούν να συνοδεύσουν περίφημα, το κυριακάτικο φαγητό τους.
Φτιάχνονται την περίοδο που έχουν γάλα κατσικίσιο κι αυγά. Η θερμοκρασία της μέρας να μην είναι ούτε πολύ ζεστή ούτε πολλή υγρή.
Ακολουθεί συνταγή που μου δόθηκε από την κυρία Άννα Μαλτέζου. Την χιλιοευχαριστώ γι' αυτήν της την προσφορά, που δεν είναι κι η μοναδική...
Υλικά
3 κιλά αλεύρι Λήμνου (κίτρινο αλεύρι)
3 αυγά
1 1/2 λίτρο κατσικίσιο γάλα
1 κ.γλ. αλάτι
Παρασκευή
Όλα τα υλικά να έχουν θερμοκρασία δωματίου.
Κάνουμε λακκούβα στο αλεύρι. Προσθέτουμε το κτυπημένο αυγό με το αλάτι και το χλιαρό γάλα.
Σιγά σιγά μ' ένα πιρούνι παίρνουμε από τα πλάγια το αλεύρι. Ενσωματώνονται όλα τα υλικά σε μια σκληρή ζύμη. Τη βάζουμε για μισή ώρα στο ψυγείο.
Βγάλτε τη ζύμη από το ψυγείο και κάντε την μπαλάκια. Αρχίστε να τη δουλεύετε στον πάγκο σας, σπρώχνοντάς την με την παλάμη σας και ξαναφέρνοντάς την κοντά σας. Επαναλάβετε αυτές τις κινήσεις μέχρι να γυαλίσει η ζύμη.
Ξαναβάλτε τα γυαλισμένα πλέον μπαλάκια στο ψυγείο για μισή ώρα.
Η ζύμη να γυαλίζει είναι η χαρακτηριστική έκφραση που χρησιμοποίησε η κυρία Άννα για να μου δώσει να καταλάβω το πότε η ζύμη είναι έτοιμη.
Ελπίζω να βοηθήσει κι εσάς.
Απ' ότι καταλάβατε ρίχνετε αλεύρι στον πάγκο σας κι αρχίζετε ν' ανοίγετε τη ζύμη σας, εκτός κι αν προτιμάτε να την ανοίξετε...
ανάμεσα σε δύο λαδόκολλες.
Δοκιμάστε το, νομίζω πως είναι ευκολότερο.
Δώστε στη ζύμη το μέγεθος ενός ταψιού και το πάχος της να είναι κάπως
έτσι. Όχι πολύ ψιλό, ούτε πολύ χοντρό.
Το μέγεθος του ταψιού που λέγαμε, ν' ανοιχτεί η ζύμη.
Αφήστε τις ανοιγμένες ζύμες να στεγνώσουν. Να τις πιάνετε και να μην είναι υγρές, αλλά ούτε και σκληρές. Να μην είναι σκληρές γιατί όταν θ' αρχίσετε να τις κόβετε θα σας θρυμματίζονται. Να μην είναι υγρές γιατί όταν θα πάτε να τις ξεχωρίσετε θα κολλάει το ένα κομμάτι ζυμαρικού με το άλλο.
Κόβουμε τη ζύμη σε δύο εκατοστά πάχος.
Το μηχανάκι που βλέπετε θα σας βοηθήσει για να τελειώνετε γρηγορότερα.
Αλλιώτικα χρησιμοποιήστε μαχαίρι, καλύτερα χωρίς δόντια.
Τοποθετείστε τη μια λωρίδα πάνω στην άλλη, ανάμεσά τους ρίξτε λίγο αλεύρι, ελάχιστο ίσα για να μην κολλήσουν μεταξύ τους και
Ναι όπως τ' ακούσατε ή μάλλον το διαβάσατε.
Οι γυναίκες της Σαμοθράκης αντί για ξύλο κοπής χρησιμοποιούν τον σοφρά. Το κοντό ξύλινο, στρογγυλό, τούρκικο τραπεζάκι που βρίσκαμε στο Μοναστηράκι.
Αυτός ήταν ο ήχος του πατσατζίδικου που σας προανέφερα.
Ξεχωρίστε τα κομμάτια κι αρχίστε να τ' αραδιάζετε, αραιά στο ταψί.
το θαύμα αρχίζει να παίρνει σάρκα και μορφή.
Σιγά, σιγά αρχίζουν και γεμίζουν τα ταψιά.
Σκεπάζετε τα ταψιά σας μ' ένα ύφασμα ώστε και ν' αερίζονται και να μην πάνε ιπτάμενα, ένοχα αντικείμενα, όπως έντομα. Τουλπάνι ή γάζα η ονομασία του υφάσματος.
Καθημερινά ν' ανακατεύετε τα ματς και να τα ξεχωρίζετε.
Οι Σαμοθρακίτισσες τ' αραδιάζουν πάνω σε καθαρά σεντόνια στα κρεβάτια ή όπου αλλού μπορείτε να φανταστείτε.
Τ' αφήνουν ν' αποξηρανθούν για 15 περίπου μέρες. Επειδή θ' αποθηκευτούν, για να μην "πιάσουν" σκουλήκι θα πρέπει να είναι θεόστεγνα!!!
Δεν σας κρύβω πως είναι μια επίπονη διαδικασία. Χρειάζεται μια σχετική εμπειρία, αν και πιστεύω πως με τη γνώση των Σαμοθρακιτών και τη δική μου, πιο σύγχρονη τεχνική, θα τα καταφέρετε αν το επιχειρήσετε.
Να ξέρετε πως κάνοντας μικρότερη ποσότητα 1 κιλό αλεύρι, 1/2 λίτρο γάλα, 1 αυγό, 1/2 κ.γλ. αλάτι θα κάνετε τη δοκιμή σας και τα πράγματα θα είναι σίγουρα καλύτερα.
Αν προσπαθήσετε να κάνετε κατευθείαν μεγάλη ποσότητα να έχετε βοήθεια, γιατί πιστέψτε με δεν είναι και το ευκολότερο πράγμα στον κόσμο.
Να ξέρετε πως το σπίτι σας θα βρίσκετε σε μια αναστάτωση.
Δε σας το κρύβω πως εγώ βρέθηκα σε μια τέτοια κατάσταση
γιατί άλλο να έχεις καθοδήγηση κι άλλο να επιχειρείς μόνη σου να φτιάξεις αυτό το θεσπέσιο έδεσμα.
Τώρα που μάθατε τη διαδικασία ελπίζω να δικαιολογήσετε την ακριβή, αν σας φαίνεται, τιμή που πουλιούνται στην αγορά.
Αυτά που είναι γνήσια και χειροποίητα κι όχι βιομηχανοποιημένα.
Αν θέλετε να τα βρείτε επικοινωνήστε μαζί μου μέσω e-mail: eirinikos805@gmail.com για να μπορέσετε να τ' αγοράσετε από γυναίκες που τα φτιάχνουν.
Δεν μπορείτε να διανοηθείτε τη γεύση τους. Δοκιμάστε τα με κόκκορα κοκκινιστό.
Συγχωρέστε το μεγάλο άρθρο μου. Προσπάθησα να σας το κάνω όσο μπορούσα περισσότερο κατανοητό.
Θέλω να ευχαριστήσω τις γυναίκες της γειτονιάς μου, που μου 'μαθαν αυτό το έδεσμα να το φτιάχνω. Είναι η Πελαγία Παρσέλια, η Φιλιώ Λαζανδρέα, η Φούλη Κούσιαντα, η Βαρβάρα Γκάνη, Πελαγία Τσαούση. Φυσικά τον άνθρωπο που δε σταματά να μου μαθαίνει ακούραστα κι ακατάπαυστα τα μυστικά της Σαμοθράκης την κυρία Άννα Μαλτέζου
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου