Μια «ατμομηχανή» γεννιέται
Κάποτε χρειάστηκε να δακτυλογραφήσω την εργασία του άντρα μου τότε που σπούδαζε αθλητική δημοσιογραφία.
Μέσα απ' αυτήν την εργασία βρήκα ενδιαφέρον για να ξεχνιέμαι - γιατί όπως καταλαβαίνετε δεν με απασχολούσαν τα αθλητικά - οι ιστορίες που έγραφε για κάποιους αθλητές που είχαν πάρει μέρος σε ολυμπιακούς αγώνες.
Μια απ' αυτές τις μορφές ήταν ο Εμίλ Ζάτοπεκ. Τους λόγους θα τους ανακαλύψετε κι εσείς στις παρακάτω γραμμές.
Έτρεχε από τότε αλλά δεν το 'κανε μ' ιδιαίτερη ευχαρίστηση, ίσως γιατί ερχόταν πάντα δεύτερος. Στο στρατό αρχίζει να προπονείται εντατικά.
Παίρνει μέρος στους Ολυμπιακούς αγώνες του 1948 στο Λονδίνο. Εκεί κατακτά χρυσά μετάλλια στα 5.000 και στα 10.000 μέτρα. Μα και μια πρόταση γάμου που κάνει στην αθλήτρια του ακοντισμού Ντάνα Ίνγκροβα. Για το κουτσομπολιό ήταν κι αυτή γεννημένη 19 Σεπτέμβρη.
Τέσσερα χρόνια αργότερα το 1952 ετοιμάζεται να συμμετάσχει στους Ολυμπιακούς αγώνες στο Ελσίνκι. Μερικούς μήνες νωρίτερα ο πατέρας του συναθλητή του Στάνισλας Γιούνβιρτ κριτικάρει δημόσια το κομμουνιστικό κόμμα της Τσεχοσλοβακίας και φυλακίζεται. Έτσι απαγορεύεται με πολιτική απόφαση η αποστολή του γιου του στους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Τότε αντιδρά ο Ζάτοπεκ και δηλώνει δημόσια πως αν δεν λάβει μέρος στους Αγώνες ο συναθλητής του Γιούνβιρτ, δεν θα συμμετάσχει κι αυτός. Το σοκ για την κυβέρνηση ήταν μεγάλο. Όχι τόσο γιατί θα έχαναν ένα από τα σίγουρα μετάλλια όσο το ότι βγήκε ανοιχτά κι έφερε αντίρρηση στην κυβέρνησή τους.
Τελικά δίνεται η άδεια να συμμετάσχει ο Γιούνβιρτ και ο Ζάτοπεκ παίρνει χρυσό στα 5.000μ. στα 10.000μ και στον μαραθώνιο!
Λίγο έλειψε όμως, να μην παρευρεθεί στους Αγώνες γιατί μια...αλλοιωμένη πάπια ήταν η αιτία να πάθει δηλητηρίαση, να σταλεί στο νοσοκομείο χάνοντας αρκετά κιλά και δυνάμεις.
Η σύζυγός του, για το κουτσομπολιό, κατακτά το χρυσό μετάλλιο στον ακοντισμό.
Πηγή φωτ/φίας:
Ο άνθρωπος «ατμομηχανή» όπως ήταν το παρατσούκλι του, όταν έτρεχε νόμιζες πως υπέφερε, πως ήταν έτοιμος να καταρρεύσει. «Δεν είμαι αρκετά ταλαντούχος για να τρέχω και να χαμογελάω ταυτόχρονα» είχε απαντήσει σ' ερώτηση δημοσιογράφου γι' αυτήν του την ιδιαιτερότητα.
Το 1968 έχοντας τον βαθμό του συνταγματάρχη, παίρνει μέρος στην «Άνοιξη της Πράγας» μιας ειρηνικής επανάστασης που απαιτεί δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις και απογαλακτισμό από τη Σοβιετική Ένωση. Υπογράφει το μανιφέστο των 2000 λέξεων του προέδρου Αλεξάντερ Ντούπσεκ ο οποίος εκλέγεται την ίδια χρονιά.
Οι Σοβιετικοί αντιδρούν και στέλνουν στρατεύματα στη Γιουγκοσλαβία.
Ο Ζάτοπεκ με τη στολή του συνταγματάρχη κατεβαίνει στους δρόμους της Πράγας και προσπαθεί να ενθαρρύνει τους συμπατριώτες του.
Με την επικράτηση των Σοβιετικών, το κομμουνιστικό κόμμα της Τσεχοσλοβακίας επιβάλλει κυρώσεις στον Ζάτοπεκ. Τον απέπεμψε από τον στρατό και ως αντιφρονούντας πλέον, δυσκολεύεται να βρει δουλειά.
Περιστασιακά δουλεύει ως οδοκαθαριστής κι όταν κάποιος απ' τους περαστικούς τον αναγνωρίζει, του κρατά παρέα μαζεύοντας κι αυτός σκουπίδια. Αυτό που πραγματικά τον εξαντλεί είναι τα χρόνια που δουλεύει σε ορυχείο ουρανίου.
Αναγκάζεται να υπογράψει έγγραφο μετανοίας. Προσλαμβάνεται στο Υπουργείο Αθλητικών αλλά του αναθέτουν καθήκοντα δευτερευούσης σημασίας.
Το 1975 του απονέμεται το βραβείο του «Πιέρ ντε Κουμπερτέν» γιατί σ' όλη του τη ζωή υπήρξε πρεσβευτής του «fair play». Γιατί ο Ζάτοπεκ πίστευε στον αγώνα κι όχι στα μετάλλια.
Και για το κουτσομπολιό, όταν ο Ρον Κλάρκ - αθλητής μεγάλων αποστάσεων - επισκέπτεται τον φίλο του Ζάτοπεκ στην Πράγα, την ώρα του αποχαιρετισμού ο Ζάτοπεκ του δίνει ένα δώρο συμβουλεύοντάς τον να τ' ανοίξει όταν θα είναι ήδη στο αεροπλάνο. Η υπόσχεση τηρείται κι όταν ο Κλαρκ ανοίγει το δώρο βρίσκει το χρυσό μετάλλιο των 10.000 μ. που είχε κερδίσει ο Ζάτοπεκ στο Ελσίνκι μ' ένα σημείωμα που έλεγε «Στο δίνω όχι εξαιτίας της φιλίας μας, αλλά γιατί τ' αξίζεις». Είχε κατακτήσει πάρα πολλά μετάλλια αλλά δεν είχε στη συλλογή του ένα ολυμπιακό.
Το 1990 ο πρόεδρος της χώρας Βάτσλαβ Χάβελ αποκαθιστά την τιμή του μεγάλου αθλητή.
Κατέρριψε 18 παγκόσμια ρεκόρ! Πεθαίνει 21 Σεπτέμβρη του 2000.
Πολλές φορές όταν μαζεύονταν φίλοι στο σπίτι του κατέβαινε ένα γαλάζιο βάζο απ' το τζάκι που περιείχε τη στάχτη του, το 'βαζαν στο τραπέζι μ' ένα ποτήρι κρασί και του μίλαγαν σαν να βρισκόταν δίπλα τους.
Ο Jean Echenoz στο «Δρόμος αντοχής» σκιαγραφεί τη ζωή του. Η μετάφραση έχει γίνει απ' τον Αχιλλέα Κυριακίδη. Εκδόσεις Πόλις.
Μέσα απ' αυτήν την εργασία βρήκα ενδιαφέρον για να ξεχνιέμαι - γιατί όπως καταλαβαίνετε δεν με απασχολούσαν τα αθλητικά - οι ιστορίες που έγραφε για κάποιους αθλητές που είχαν πάρει μέρος σε ολυμπιακούς αγώνες.
Μια απ' αυτές τις μορφές ήταν ο Εμίλ Ζάτοπεκ. Τους λόγους θα τους ανακαλύψετε κι εσείς στις παρακάτω γραμμές.
 |
| Πηγή φωτ/φίας: dailydsports.com |
Γεννήθηκε 19 Σεπτέμβρη του 1922 στην Κοπρίβνιτσε στη βόρεια Μοραβία. Το έβδομο απ' τα οκτώ παιδιά ενός ξυλουργού και μιας νοικοκυράς. Στα 16 του φεύγει από το πατρικό του για να βρει δουλειά. Τελικά μετά από δύο χρόνια εργάζεται σ' εργοστάσιο παπουτσιών. Πού να 'ξερε πόσα παπούτσια θα του έμελλε να χαλάσει.
Έτρεχε από τότε αλλά δεν το 'κανε μ' ιδιαίτερη ευχαρίστηση, ίσως γιατί ερχόταν πάντα δεύτερος. Στο στρατό αρχίζει να προπονείται εντατικά.
Παίρνει μέρος στους Ολυμπιακούς αγώνες του 1948 στο Λονδίνο. Εκεί κατακτά χρυσά μετάλλια στα 5.000 και στα 10.000 μέτρα. Μα και μια πρόταση γάμου που κάνει στην αθλήτρια του ακοντισμού Ντάνα Ίνγκροβα. Για το κουτσομπολιό ήταν κι αυτή γεννημένη 19 Σεπτέμβρη.
Τέσσερα χρόνια αργότερα το 1952 ετοιμάζεται να συμμετάσχει στους Ολυμπιακούς αγώνες στο Ελσίνκι. Μερικούς μήνες νωρίτερα ο πατέρας του συναθλητή του Στάνισλας Γιούνβιρτ κριτικάρει δημόσια το κομμουνιστικό κόμμα της Τσεχοσλοβακίας και φυλακίζεται. Έτσι απαγορεύεται με πολιτική απόφαση η αποστολή του γιου του στους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Τότε αντιδρά ο Ζάτοπεκ και δηλώνει δημόσια πως αν δεν λάβει μέρος στους Αγώνες ο συναθλητής του Γιούνβιρτ, δεν θα συμμετάσχει κι αυτός. Το σοκ για την κυβέρνηση ήταν μεγάλο. Όχι τόσο γιατί θα έχαναν ένα από τα σίγουρα μετάλλια όσο το ότι βγήκε ανοιχτά κι έφερε αντίρρηση στην κυβέρνησή τους.
Τελικά δίνεται η άδεια να συμμετάσχει ο Γιούνβιρτ και ο Ζάτοπεκ παίρνει χρυσό στα 5.000μ. στα 10.000μ και στον μαραθώνιο!
Λίγο έλειψε όμως, να μην παρευρεθεί στους Αγώνες γιατί μια...αλλοιωμένη πάπια ήταν η αιτία να πάθει δηλητηρίαση, να σταλεί στο νοσοκομείο χάνοντας αρκετά κιλά και δυνάμεις.
Η σύζυγός του, για το κουτσομπολιό, κατακτά το χρυσό μετάλλιο στον ακοντισμό.
Πηγή φωτ/φίας:
Ο άνθρωπος «ατμομηχανή» όπως ήταν το παρατσούκλι του, όταν έτρεχε νόμιζες πως υπέφερε, πως ήταν έτοιμος να καταρρεύσει. «Δεν είμαι αρκετά ταλαντούχος για να τρέχω και να χαμογελάω ταυτόχρονα» είχε απαντήσει σ' ερώτηση δημοσιογράφου γι' αυτήν του την ιδιαιτερότητα.
Το 1968 έχοντας τον βαθμό του συνταγματάρχη, παίρνει μέρος στην «Άνοιξη της Πράγας» μιας ειρηνικής επανάστασης που απαιτεί δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις και απογαλακτισμό από τη Σοβιετική Ένωση. Υπογράφει το μανιφέστο των 2000 λέξεων του προέδρου Αλεξάντερ Ντούπσεκ ο οποίος εκλέγεται την ίδια χρονιά.
Οι Σοβιετικοί αντιδρούν και στέλνουν στρατεύματα στη Γιουγκοσλαβία.
Ο Ζάτοπεκ με τη στολή του συνταγματάρχη κατεβαίνει στους δρόμους της Πράγας και προσπαθεί να ενθαρρύνει τους συμπατριώτες του.
Με την επικράτηση των Σοβιετικών, το κομμουνιστικό κόμμα της Τσεχοσλοβακίας επιβάλλει κυρώσεις στον Ζάτοπεκ. Τον απέπεμψε από τον στρατό και ως αντιφρονούντας πλέον, δυσκολεύεται να βρει δουλειά.
Περιστασιακά δουλεύει ως οδοκαθαριστής κι όταν κάποιος απ' τους περαστικούς τον αναγνωρίζει, του κρατά παρέα μαζεύοντας κι αυτός σκουπίδια. Αυτό που πραγματικά τον εξαντλεί είναι τα χρόνια που δουλεύει σε ορυχείο ουρανίου.
Αναγκάζεται να υπογράψει έγγραφο μετανοίας. Προσλαμβάνεται στο Υπουργείο Αθλητικών αλλά του αναθέτουν καθήκοντα δευτερευούσης σημασίας.
Το 1975 του απονέμεται το βραβείο του «Πιέρ ντε Κουμπερτέν» γιατί σ' όλη του τη ζωή υπήρξε πρεσβευτής του «fair play». Γιατί ο Ζάτοπεκ πίστευε στον αγώνα κι όχι στα μετάλλια.
Και για το κουτσομπολιό, όταν ο Ρον Κλάρκ - αθλητής μεγάλων αποστάσεων - επισκέπτεται τον φίλο του Ζάτοπεκ στην Πράγα, την ώρα του αποχαιρετισμού ο Ζάτοπεκ του δίνει ένα δώρο συμβουλεύοντάς τον να τ' ανοίξει όταν θα είναι ήδη στο αεροπλάνο. Η υπόσχεση τηρείται κι όταν ο Κλαρκ ανοίγει το δώρο βρίσκει το χρυσό μετάλλιο των 10.000 μ. που είχε κερδίσει ο Ζάτοπεκ στο Ελσίνκι μ' ένα σημείωμα που έλεγε «Στο δίνω όχι εξαιτίας της φιλίας μας, αλλά γιατί τ' αξίζεις». Είχε κατακτήσει πάρα πολλά μετάλλια αλλά δεν είχε στη συλλογή του ένα ολυμπιακό.
Το 1990 ο πρόεδρος της χώρας Βάτσλαβ Χάβελ αποκαθιστά την τιμή του μεγάλου αθλητή.
Κατέρριψε 18 παγκόσμια ρεκόρ! Πεθαίνει 21 Σεπτέμβρη του 2000.
Πολλές φορές όταν μαζεύονταν φίλοι στο σπίτι του κατέβαινε ένα γαλάζιο βάζο απ' το τζάκι που περιείχε τη στάχτη του, το 'βαζαν στο τραπέζι μ' ένα ποτήρι κρασί και του μίλαγαν σαν να βρισκόταν δίπλα τους.
Ο Jean Echenoz στο «Δρόμος αντοχής» σκιαγραφεί τη ζωή του. Η μετάφραση έχει γίνει απ' τον Αχιλλέα Κυριακίδη. Εκδόσεις Πόλις.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου